HEPA, "High Efficiency Particulate Air" kelimelerinin kısaltılmış halidir. Türkçeye “Yüksek Etkinlikte Partikül Yakalayıcı” olarak çevrilebilir. HEPA Filtre, açılımından da anlaşılabileceği üzere havada bulunan küçük toz parçacıklarını yakalamak ve daha sağlıklı ortamlar sağlamak için kullanılır. Genellikle hava temizleme sistemleri ve bazı elektrikli süpürgelerde bulunmaktadır.
HEPA filtrelerin kullanımı, iç mekan hava kalitesini iyileştirir ve solunum yolu hastalıklarını önlemede yardımcı olur. HEPA filtreler, havadaki partiküllerin yanı sıra virüsler, bakteriler ve mantarlar gibi zararlı organizmaların da filtrelenmesini sağlar. Bu durum özellikle alerjik bünyeye sahip olan ya da solunum yolu rahatsızlıkları bulunan insanlar için önemlidir.
HEPA filtreler yaşam alanları haricinde, endüstriyel tesislerde ve laboratuvarlarda kullanılan havalandırma sistemlerinde de kullanılır. Tesislerden saçılan toz ve çeşitli kimyasalları filtreleyerek çevreye verilen zararı en aza indirger.
HEPA filtreler, hava kalitesini ve insan sağlığını korumak için önemli araçlardan biridir. Bu filtrelerin kullanımı, evlerde solunum yolu hastalıklarını ve alerjileri önlemeye yardımcı olurken, endüstriyel tesislerde çalışanların sağlığını ve çevreyi korumak için de hayati bir rol oynar.
HEPA filtrelerin sağladığı avantajlar genel olarak aşağıdaki gibi sıralanabilir:
Bu bakımdan çok daha temiz ve sağlıklı bir ortam sağlar. HEPA filtrelerin kullanıldığı alanlar da günümüzde oldukça yaygındır. Genel anlamda kullanım alanları şöyledir:
HEPA filtreler, havadaki toz, polen, duman gibi istenmeyen ve çevreye rahatsızlık veren partikülleri yakalamak için özel olarak tasarlanmış filtreler kullanır. Bu filtreler genellikle sentetik elyaf, cam elyaf ya da selüloz tabakalarından oluşur ve havadaki parçacıkları yakalayarak filtrelenmemiş hava akışını azaltır. Bu sayede havada dolaşan alerjenlerin ve diğer kirleticilerin %99,97’si ortadan kaldırılmış olur.
Havayı emen ya da çeken her ev aletinin bir sirkülasyon sistemine ve dolayısıyla bir filtre makinesine sahip olması gerekir. Bu kapsamda elektrikli süpürgeler, saç kurutma makineleri, klimalar mevcuttur. Bu cihazların kendi içinde bir sınıflandırması vardır. Genel anlamda bunlar şöyledir:
HEPA filtreler kendi içlerinde:
olacak şekilde kategorilere ayrılmaktadırlar. HEPA filtrenin yanındaki sayı yükseldikçe filtrenin partikül tutma oranı da yükselmektedir.
HEPA filtreler kullanıldıkça filtreleme performanslarından hiçbir şey kaybetmezler. Aksine kullanıldıkça zaman içinde performansları daha da artar. Ancak filtreyi doğru bir şekilde temizlemek önemlidir.
Bu filtre türleri, özellikle havadaki partikül maddenin sabit olduğu imalat alanlarında, endüstriyel yerlerde ve yaşam alanlarında kullanılabilir. Bu yüzden bu tarz alanlar için klima, elektrikli süpürge vb. alınırken HEPA filtrenin bulunmasına dikkat etmek gerekir.
HEPA filtreler, hava kirliliğinden kaynaklanan astım ve alerji gibi sağlık sorunlarını önlemede etkili olabilir. Toz, polen ve diğer partiküllerin seviyelerini azaltarak evinizde daha temiz ve kaliteli bir ortam sunar. Bunun yanı sıra kötü kokuları engellemeye de yardımcı olur.
Elektrikli süpürge alırken insanlar genel olarak süpürgenin emiş gücünü, aksesuarlarını, kaç watt olduğu gibi özellikleri değerlendirir. Her ne kadar süpürgede HEPA filtre olup olmadığı önemsenmese de bu da dikkat edilmesi gereken konulardan biridir. Çünkü HEPA filtre daha iyi ve etkili bir temizlik yapmanızın yanı sıra evinizde daha kaliteli bir atmosfer oluşmasını sağlar. Kaliteli bir HEPA filtreye sahibi olmak bu bakımdan hayati bir öneme sahiptir.
Elektrikli süpürgeler her evde kullanılan elektrikli eşyalar arasındadır. Eğer daha temiz ve sağlıklı bir yaşam alanı istiyorsanız, nasıl bir makine kullandığınız oldukça önemlidir, bu nedenle yeni bir elektrikli süpürge alırken şu gibi noktalara özen gösterilmelidir:
Elektrikli süpürge ve klima gibi HEPA filtre bulunduran cihazlar yoğun olarak kullanıldıkları için zamanla kirlenmeleri kaçınılmazdır. Filtreyi temizlememek, cihazın performansını olumsuz yönde etkileyecektir.
HEPA filtreler “temizlenebilen” ve “kullan at” olmak üzere iki farklı seçeneğe sahiptir. Kullan at yapıda olan filtreler ortamdaki hava kirliliği ve kullanım sıklığına bağlı olacak şekilde sıklıkla 1-1.5 senede değiştirilirler.
Toz torbası biçiminde olanlar ise dolmaya yakın zamanda değiştirilir. Süpürge modeline göre temizleme metotları da farklılık gösterdiği için kullanım koşullarına göre hareket edilmelidir.
Ayrıca filtre temizliği tamamlandıktan sonra hiçbir zaman nemli ya da ıslak bir şekilde filtre, yerine yerleştirilmemelidir. Öncesinde tamamen kuruması beklenmelidir. Ek olarak doğrudan güneş ışığında da bırakılmamalıdır.
HEPA filtrelerin ne zaman değişmesi gerektiği, filtrenin türüne, süpürgeye ve kullanım sıklığına bağlıdır. Filtrelerin değiştirilmesi için kesin olarak belirlenmiş bir süre yoktur. Ancak süpürgesini haftada 3 defadan daha az kullananlar için filtreyi değiştirme sıklığı ortalama yılda bir keredir.
Bunun dışında filtrenin ne zaman değiştirilmesi gerektiğine dair bazı işaretler şunlardır:
Filtrenin kirlenmesi: Filtrenin üzerinde gözle görülür kir, toz ve diğer partiküller birikmeye başladığında filtre değiştirme zamanı gelmiş demektir.
Kötü koku: HEPA filtreler, havadaki kötü kokuları da filtreler. Eğer yakın zamanda filtrelerinizi değiştirmediyseniz ve evinizi süpürürken havaya kötü bir koku yayılıyorsa filtrenin değiştirilmesi gerekebilir.
Daha az hava akışı: Filtre, hava akışını engelleyecek kadar kirliyse, cihazınızın emiş gücünde düşüş olabilir. Bu durumda filtrelerinizi değiştirmeniz gerekir.
HEPA filtrelerin ömrü, kullanıma bağlı olarak değişmektedir. Bu nedenle filtrelerinizi düzenli olarak kontrol etmeniz önemlidir. Düzenli filtre değişimi hem süpürgenizin performansını artırır hem de daha iyi bir hava kalitesi sağlar.